Jesteś tutaj: Start / ATRAKCJE / Choroń

Choroń

  • Drukuj zawartość bieżącej strony
  • Zapisz tekst bieżącej strony do PDF

HISTORIA MIEJSCOWOŚCI CHOROŃ

Choroń to najstarsza wieś w gminie, istniała już w XIII w. Przez kilka następnych wieków była własnością bogatych rodów szlacheckich, m.in. Koziegłowskich, Męcińskich, Myszkowskich, Otwinowskich, Małachowskich. Wieś położona przy średniowiecznym trakcie handlowym z Krakowa do Wielkopolski była jednym z bogatszych majątków, ze względu na eksploatowane kopaliny: kamień wapienny i rudy żelaza. W okresie późniejszym stała się szlakiem pątniczym na Jasną Górę. Na przełomie XIX i XX wieku znaczenie Choronia zaczęło maleć, gdy po wybudowaniu stacji kolejowej, dynamicznie rozwinął się sąsiedni Poraj.

W roku 1294 nowy biskup krakowski Jan Muskata daje w dziedziczne posiadanie wieś Choroń, rycerzowi Hynko z Dubu. W tym czasie oznaczało to, że obdarowany otrzymał cały majątek dworski i ludność pańszczyźnianą. Od wieków, obok Choronia, przebiegał trakt handlowy Kraków – Żarki - Częstochowa – Kalisz, który od XIV wieku był również i jest nadal drogą dla pielgrzymek, zdążających pieszo do Jasnogórskiej Madonny, do obrazu otoczonego szczególnym kultemNajstarsza wieś w gminie, przez wieki była znacząca nie tylko ze względu na położenie przy szlaku ale również na pozyskiwanie dóbr naturalnych takich jak kamień wapienny i rudy żelaza. Do dnia dzisiejszego można oglądać kamionki i miejsca wydobywania kamienia.

W XVII wieku powstał kościół przebudowany w XX wieku, wielki udział w tym miała rodzina Bylińskich która to w latach 1903–1913 sfinansowała remont kościoła (a dokładnie wtedy jeszcze kaplicy). Potem na ofiarowanych przez rodzinę gruntach wybudowano plebanię, organistówkę i zabudowania gospodarcze. Bylińscy przekazali także grunty orne jako uposażenie plebani i wydzielili parcele pod założenie cmentarza grzebalnego. Dzięki temu w 1916 roku powołana została w Choroniu samodzielna parafia. Erygował ja w czerwcu tegoż roku biskup kielecki Augustyn Łoziński.

Tadeusz Byliński zasłużył się dla wsi nie tylko jako propagator nowoczesnego rolnictwa ale także jako organizator życia społecznego. Dzięki temu w Choroniu w 1926 roku powstała Ochotnicza Straż Pożarna która dostaje ziemię pod budowę remizy oraz środki na zakup podstawowego sprzętu dla OSP czyli; pompę ręczną, węże i konny wóz bojowy. W 1919 założono w Choroniu Spółdzielczą Kasę Kredytową która liczyła 76 członków. W 1933 roku Powstaje Spółdzielnia Rolnicza „Rozkwit”, której głównym zadaniem było propagowanie i wdrażanie nowoczesnego rolnictwa we wsi. Efektem tej działalności było założenie 1937 r. sklepu spółdzielczego „Społem”, stał się on bazą, na której utworzono później Gminna Spółdzielnie „Samopomoc Chłopska”.

Artykuły

Stara szkoła "na Wojnówce" - Dom Ludowy

STARA SZKOŁA "NA WOJNÓWCE" - DOM LUDOWY

Pierwszy budynek szkoły powstał z inicjatywy nauczyciela Piotra Wilczyńskiego, który zaproponował, aby budowany przez mieszkańców w 1928 r. Dom Ludowy przeznaczyć na szkołę. Nauka odbywała się w trzech dużych salach na parterze i jednej, mniejszej na poddaszu. Warunki nauki uległy znacznemu polepszeniu dopiero w roku 1970, kiedy oddano do użytku nową szkołę "tysiąclatkę". Potem budynek starej szkoły przez kilka lat służył Fabryce Wózków Dziecięcych w Poraju jako magazyn surowców do produkcji, a w 1978 r. został przekazany Rolniczej Spółdzielni produkcyjnej, która urządziła w nim warsztaty i magazyn. Obecnie w budynku organizowane są zajęcia i warsztaty dla dzieci oraz młodzieży m.in. plastyczne, kulinarne, informatyczne itp.

Adres: ul. Wolności; 42-360 Choroń

Plac Karczmisko

PLAC KARCZMISKO

Miejsce funkcjonującej do XVII wieku przy trakcie kupieckim karczmy. Obecnie jedynym jej śladem jest w połowie zasypana piwnica na polu po prawej stronie w kierunku Biskupic. Placyk, na którym stoi krzyż jest cmentarzyskiem mieszkańców Choronia zmarłych na cholerę w XVII wieku w czasie wojny trzydziestoletniej. Po tamtej epidemii wieś przeniesiono na wzgórze w rejon dzisiejszych ulic: Górskiej, Źródlanej i Piaskowej.

Adres: ul. Wolności; 42-360 Choroń

Aleja Lipowa

ALEJA LIPOWA

To niezwykły i jedyny w swoim rodzaju szpaler drzew lipowych o łącznej długości 570 m. Od 1993 r. jest własnością Gminy Poraj, a Rozporządzeniem Wojewody Częstochowskiego została uznana za pomnik przyrody. Liczyła wówczas 29 sztuk wiekowych lip, w tym 18 szt. lipy drobnolistnej i 11 szt. lipy szerokolistnej. W 1999 r., a następnie w 2006 r. dosadzono nowe lipki w miejsce ubytków. W sumie obecnie w Alei znajduje się 130 starych i młodych drzew. Hipotezę o siedemnastowiecznych początkach Alei Lipowej potwierdzają dendrolodzy, oceniając wiek ocalałych drzew na około 230 lat.


Adres: ul. Partyzantów; 42-360 Choroń

Dworek ziemiański

DWOREK ZIEMIAŃSKI

Istnieją przesłanki, że w XVII wieku istniał w Choroniu dworek szlachecki. Przypuszcza się, że budowniczymi był ród Otwinowskich, ówczesnych właścicieli folwarku. Ostatni dwór w Choroniu zbudowany na początku XIX wieku był typowym dla tego okresu dworem ziemiańskim, parterowym, murowanym, dwutraktowym. Dach był czterospadowy, pierwotnie kryty gontem, a później papą. Zbudowany był na planie prostokąta z dwoma ryzalitami w narożnikach od frontu. Ustawiony był równolegle do drogi (obecnie ul. Partyzantów), na osi wschód-zachód. Wejściem do dworu był ganek przykryty spadzistym dachem wspartym na czterech kolumnach. Za drzwiami wejściowymi była sień, za nią pokój z wyjściem na drewnianą werandę, po bokach sieni były po cztery pokoje, w południowo - wschodnim narożniku znajdowała się kuchnia. Kuchnia ta miała sklepienie kolebkowe z lunetami charakterystyczne dla późnego renesansu i baroku. Prawdopodobnie była tu kiedyś kaplica, być może część dawnego dworu. Budynek miał długość 30 m i szerokość ponad 13 m. W skutek zaniedbań dworek spłonął w roku 1978.

Kamieniołomy

KAMIENIOŁOMY

Kamieniołomy należały do majątku dworskiego i były eksploatowane do lat 50. ubiegłego wieku. Wtedy uruchomiono także na bardzo krótko wapiennik, w którym wypalano wapno. Za gościńcem znajdują się pozostałości kamieniołomów Gawrona, a ok. 0,5 km w kierunku zachodnim wyeksploatowane kamieniołomy Koniecznego. Chorońskie kamieniołomy są wychodnią na kueście jurajskiej złoża, tzw. serii skalnej (płyty pochylonej w kierunku północno-wschodnim). We wszystkich chorońskich kamieniołomach i łomikach można poszukać z dobrym skutkiem skamielin: amonitów, rynchonelli i belemnitów.


Adres: ul. Częstochowska; 42-360 Choroń